بررسی اثر ویژگی‎های کمیته حسابرسی بر افشای مسئولیت اجتماعی شرکت‎ها

هدف: موج رسوایی‎ها و فروپاشی شرکت‎ها و مؤسسه‎های مالی بزرگ دنیا، سبب شده است قوانین جدیدی در ساختار حاکمیت شرکتی ایجاد شود که یکی از این قوانین بسیار مهم، ضرورت وجود کمیته حسابرسی در ساختار حاکمیت شرکتی ‎است. از طرفی، تأثیر شرکت‎ها بر جامعه نیز به دغدغه جهانی تبدیل شده و شرکت­ها با افزایش فشار از طرف ذی‎نفعان برای برخورداری از نگرش وسیع­تر به اهداف و فعالیت­هایشان در ابعاد اجتماعی و محیطی مواجه‎اند. این موضوع در اغلب پژوهش‎ها با عنوان مسئولیت اجتماعی شرکت‎ها در کانون توجه قرار گرفته ‎است. با این حال، نگرانی‎هایی نیز دربارۀ کمیت و کیفیت افشای مسئولیت اجتماعی شرکت‎ها وجود دارد و لازم است که کمیته‎هایی نظیر کمیته‎ حسابرسی به‎عنوان سازوکار نظارتی، در کاهش این نگرانی‎ها و نظارت و بهبود افشای مسئولیت اجتماعی شرکت‎ها مؤثر باشند. بر این اساس هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی اثر ویژگی‎های کمیته‎ حسابرسی بر افشای مسئولیت اجتماعی‎شرکت‎هاست. روش: بدین منظور، 133 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1392 تا 1396 برای نمونه انتخاب شد و با بهره‌گیری از معادلات رگرسیونی چندگانه مبتنی بر داده‎های تلفیقی، آزمون شدند. برای اندازه‎گیری سطح افشای مسئولیت اجتماعی شرکت‎ها از چک‎لیستی متشکل از 16 مؤلفه و 60 شاخص استفاده شده که سه بعد اجتماعی، اقتصادی و زیست‎محیطی مسئولیت اجتماعی در آن لحاظ شده است. یافته‎ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ویژگی‎های کمیته‎ حسابرسی شامل: استقلال، اندازه، تخصص مالی و تنوع جنسیتی اعضای کمیته‎ حسابرسی بر افشای مسئولیت اجتماعی شرکت‎ها تأثیر مثبت و معناداری دارند. نتیجه‎گیری: بر اساس نتایج به‎دست آمده، کمیته‎ حسابرسی اثربخش به‎عنوان سازوکار مؤثر، موجب می‎شود اعتبار گزارشگری‎های مالی و غیرمالی مانند افشای مسئولیت اجتماعی ارتقا یابد؛ یعنی کمیته حسابرسی اثربخش از طریق نظارت بر فرایند گزارشگری می‎تواند سطح افشای داوطلبانه اطلاعات مانند افشای مسئولیت اجتماعی را بهبود بخشد.